Zoveel mensen lijden aan angst. Volgens psychiater Bram Bakker wordt elk jaar het grootste deel van antidepressiva in Nederland voorgeschreven aan mensen met angsten.
A N G S T.
Wat is angst eigenlijk?
“Mentaal Beter”, de site van een netwerk van gz-psychologische en psychiatrische hulp, noemt angst zelfs een emotie.
Wat? Angst een emotie!?
Nou ja, als hulpverleners al niet weten wat angst is… hoe willen ze dan mensen helpen die daar zoveel last van hebben?
=
Laten we meteen voorop stellen dat we het hier niet hebben over acute, verse angst die ontstaat wanneer je plotseling in een dierentuin oog in oog staat met een losgebroken Bokito-gorilla. De angst die je voelt wanneer je onverwacht de dood in de ogen kijkt, is niet de angst waarover ik het hier heb. Er zijn dagelijks gelukkig maar een paar mensen in Nederland die zo’n acute doodsangst meemaken.
Nee, de angst waar ik het hier en nu over heb, is de angst ten gevolge van denkprocessen. Drie soorten denkprocessen hebben wij mensen.
=
Bekende en onbekende oorzaken van angst
Vaak vertellen mensen mij over hun “zeer hardnekkige angststoornis”.
Datgene wat zij meemaken, is hels.
Daarover heb ik geen enkele twijfel: de inhoud van hun vertellingen komen overeen met de inhoud van de moeilijkste, depressieve momenten uit mijn eigen leven: ongrijpbare angsten van allerlei aard (met beelden) die benauwden, beklemden, verlamden en verscheurden.
De oorzaak of aanleiding van een hardnekkige angststoornis kan bekend of onbekend zijn.
– Onder onbekende oorzaken schaar ik bijvoorbeeld intense dingen die je in je vroege jeugd (voor je derde jaar) hebt meegemaakt en die je als kind niet behoort mee te maken. Als zulke ervaringen later uitmonden in angsten, dan kun je als volwassene meestal niet goed bij de kern van deze symptomen komen en lijken ze extra groot en overweldigend.
– Onder bekende oorzaken schaar ik alle oorzaken die mensen weten te noemen of zelfs vermoeden.
Maar of de oorzaak van je angst nou bekend is of niet, feit blijft dat er in alle gevallen altijd gedachten meespelen. Anders gezegd: zonder gedachteprocessen kun je geen angsten ervaren.
Of denk jij dat het anders is en weet jij iets wat ik niet weet?
=
Angstaanjagende gedachten
Gedachten.
We staan er zelden bij stil dat we een aantal typen gedachten in ons hoofd hebben die gelijktijdig kunnen optreden.
Ik onderscheid minimaal 3 soorten denken:
– denken in taal en woorden
– denken in beelden (inclusief o.a. geluids-en temperatuursensaties)
– denken in tijd
Bij mensen met angsten spelen alle drie die denkvormen een rol en alle zorgen ze voor veranderingen in de lichaamscellen. M.a.w.: gedachten beïnvloeden je lichaam (o.a. je ademhaling en spierspanning) en je stemming.
En alle gedachtetypes veroorzaken ook nog allerlei nieuwe gedachten en die zorgen wederom voor verandering in lichaam, stemming en brein.
Het hele verschijnsel kan snel groeien en hard uitbreiden!
En angst = wanneer dat verschijnsel zich sneller uitbreidt dan jij kunt verteren of integreren. Dat vliegt de zaak in korte tijd in de fik.
=
Hoe angst groeit door herinneringen
Hoe gedachten angst laten groeien, dat is duidelijk waar te nemen bij mensen met fobieën: elke grote en zware fobie is ooit begonnen met een kleine angst.
Ik ken een jong volwassene die als kind – vlak voor het slapen gaan – geschrokken is van een fladderende mot in zijn slaapkamer en ik heb die schrik in de loop der jaren zien uitgroeien tot angst voor alle dag- en nachtvlinders en later voor alle insecten en voor vogels.
=
Hoe angst groeit door taalgebruik
Wat gebeurt er precies als mensen uitspreken dat ze iets “spannend” vinden?
Aan dat ene woord kan van alles gekoppeld zijn.
Vaak zijn mensen zich dat nauwelijks bewust.
Als mensen zeggen iets “spannend” te vinden, dan:
- … zeggen ze iets over een lichamelijke gewaarwording en een gevoel/emotie.
- …. DENKEN ze gelijktijdig terug aan een eerder moment waarop zo’n gevoel, emotie en lichamelijke gewaarwording plaatsvond.
- … DENKEN ze vooruit aan het eventueel opnieuw krijgen van zulke gevoelens, emoties en gewaarwordingen.
Je zou punt 1 nog met recht ‘voelen’ kunnen noemen.
Bij punt 2 en punt 3 zijn er echter duidelijk denkprocessen die het spel bepalen.
=
Gedachten zijn de bron van angst
Gedachten zijn de bron van de meeste angsten waaronder Nederlanders lijden. Wat je maar kunt bedenken, je kunt er bang voor worden.
Van motten tot mannen.
Van verliefdheid tot pijn.
Van aanraking tot alleen zijn.
Van chaos in je hoofd tot stilte.
Gedachten kunnen verhaaltjes zijn, overtuigingen (“Die pijn gaat nooit meer weg”), innerlijke beelden en voorstellingen (“Ik zag mezelf al voor de rest van mijn leven in een rolstoel zitten”).
Al deze gedachten leiden – zonder uitzondering –
tot chemische reacties in het lichaam: schrik, vrees en angst.
=
=
Zeven bijzondere waarheden over angst
Hier komen zeven bijzondere waarheden rondom angst:
- – Angst is ongrijpbaar.
- – De richting waarin angsten zich ontwikkelen, is dezelfde als de richting waarin de gedachten gaan.
- – Niemand kan angst verminderen door zich denkend bezig te houden met de inhoud van die angst.
- – Bij elk angst zitten innerlijke beelden en geluidsfilmpjes. De beelden zijn de ingang tot bevrijding.
- – Acuut stoppen met een bepaald soort denken brengt een acuut stoppen van een bepaald soort angst. Dat vraagt zowel om een hoge alertheid als om ontspanning.
- – Elke manier van vechten met het gevoel van angst maakt dat gevoel van angst groter en intenser.
- – Angst helemaal te doorvoelen in het gehele lichaam – zonder oordeel, voorkeur of afkeur – is een flinke opgave en zal met de juiste ondersteuning een enorm aangename bevrijding opleveren.
Angst is geen realiteit, angst is meer als een spook.
De beste metafoor voor angst komt van mystici als Boeddha en Osho: angst is als het duisterste donker en het duisterste donker blijkt onvindbaar wanneer iemand het licht aanmaakt.
En de mensen weten al uit eigen ervaring: als je begint te vechten met die angst, dan is dat vechten gegarandeerd de beste manier om die angst te vergroten, te verlengen en te doen uitbreiden.
=
Wil je meer weten?
Kijk dan rond op deze site.
Of maak meteen een afspraak en ik zal je laten ontdekken hoe jij bij jezelf het licht kunt aandoen.
Zodat je weer grip krijgt op jouw eigen leven.
=
+
=
https://www.mentaalbeter.nl/nl-NL/Mentaal-Beter-Volwassen/De-hulpvraag-1-1/Angststoornis#
